Thương mại điện tử đối mặt với "khoảng trống" nhân lực số

Nhu cầu tuyển dụng lĩnh vực TMĐT thời gian tới dự báo tăng từ 30 - 50%. Đồ họa: TT

AI và công nghệ số làm thay đổi nhu cầu tuyển dụng

ThS Nguyễn Bình Minh, Trưởng ban Phát triển nguồn nhân lực, Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) cho biết, TMĐT Việt Nam tiếp tục phát triển mạnh cả về quy mô thị trường và tốc độ ứng dụng công nghệ, giữ vai trò then chốt trong tăng trưởng GDP.

Năm 2024, quy mô thị trường TMĐT ước đạt 32 tỷ USD, riêng doanh thu bán lẻ hàng hóa trực tuyến đạt 22,5 tỷ USD, tăng 30% so với năm 2023. Tỷ trọng TMĐT hiện chiếm 12% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

“Để nền kinh tế đạt mục tiêu tăng trưởng 8% vào năm 2025 và hướng đến mức 10% ở các năm sau đó, TMĐT cần đạt tốc độ tăng trưởng gấp khoảng 3 lần so với GDP. Theo đó, nhu cầu tuyển dụng lĩnh vực TMĐT dự báo tăng từ 30 - 50% do giá trị biên giảm dần và doanh nghiệp cần nhiều nhân sự để mở rộng quy mô”, ông Minh nhận định.

Ông Minh cho biết, cả nước hiện có hơn 500 trường đại học và cao đẳng nhưng chỉ 36 trường đào tạo chuyên ngành TMĐT và hơn 50 trường đưa TMĐT vào một số học phần. Tuy vậy, nhân lực được đào tạo chính quy chỉ chiếm khoảng 30%, còn lại 70% chủ yếu tự học hoặc được đào tạo ngắn hạn tại doanh nghiệp, địa phương hoặc chuyển ngành từ các lĩnh vực như marketing, công nghệ thông tin, kinh doanh…

Trong khi đó, tốc độ phát triển nhanh của TMĐT cùng quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng đang mở ra nhiều cơ hội việc làm mới, đặc biệt ở các ngành thương mại - dịch vụ, logistics, marketing số và vận hành chuỗi cung ứng.

Theo đại diện VECOM, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi hoàn toàn mô hình vận hành của doanh nghiệp TMĐT. Nhiều hoạt động vốn cần giao dịch trực tiếp trước đây nay đã được số hóa, chuyển sang nền tảng trực tuyến, yêu cầu nhân sự phải có khả năng thích ứng nhanh và thành thạo kỹ năng công nghệ, đặc biệt là phân tích và xử lý dữ liệu.

Hội nghị tập huấn nâng cao kỹ năng ứng dụng TMĐT năm 2025 do Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với Sở Công Thương Sơn La tổ chức.

Cần chiến lược đào tạo nhân lực TMĐT chất lượng cao dài hạn

Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 đặt ra hai mục tiêu cần đạt được, đó là 50% cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp triển khai đào tạo TMĐT; 1 triệu lượt doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cán bộ quản lý nhà nước, sinh viên được tham gia các khóa đào tạo kỹ năng ứng dụng TMĐT.

Xu hướng tiêu dùng xanh đang gia tăng cũng khiến doanh nghiệp TMĐT phải đào tạo nhân sự hiểu về tiêu chuẩn môi trường, quản lý chuỗi cung ứng bền vững và chuyển đổi số theo hướng thân thiện với môi trường.

Trước yêu cầu cấp bách về nhân lực, đại diện VECOM đề xuất, thời gian tới, Việt Nam cần chiến lược đầu tư dài hạn vào đào tạo nhân lực chất lượng cao, bao gồm mở rộng quy mô đào tạo, chuẩn hóa nội dung học thuật và cập nhật công nghệ mới vào chương trình giảng dạy.

Theo đó, nguồn nhân lực TMĐT cần giỏi chuyên môn, hiểu hệ thống vận hành TMĐT, từ nền tảng công nghệ đến quản trị bán hàng. “Việc nguồn nhân lực có kỹ năng số, thành thạo công cụ số, bảo mật dữ liệu, phân tích thông tin; thích ứng nhanh với công nghệ, kịp thời nắm bắt AI, tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn là yếu tố cốt lõi để đảm bảo TMĐT đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế số Việt Nam”, ông Minh nhấn mạnh.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ giúp Việt Nam từng bước xây dựng được lực lượng nhân lực TMĐT chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế số trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, xây dựng mạng lưới cơ sở đào tạo TMĐT nhằm thống nhất chuẩn đào tạo và chia sẻ nguồn lực; định kỳ khảo sát tình hình đào tạo TMĐT tại các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác đào tạo và cấp chứng nhận cho các học phần TMĐT quan trọng; bồi dưỡng giảng viên TMĐT để giảng dạy theo chuẩn công nghệ mới; nâng cao chất lượng học liệu TMĐT, tăng cường học liệu số cập nhật theo công nghệ mới.