Gỡ điểm nghẽn trong thực thi Luật thuế Giá trị gia tăng

Thực tế phát sinh

Ngày 26/11/2024, Quốc hội đã ban hành Luật Thuế GTGT, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025. Qua triển khai thực hiện, Bộ Tài chính nhận được văn bản kiến nghị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ, các Hiệp hội và DN phản ánh vướng mắc về chính sách thuế GTGT đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi.

Theo đó, các Hiệp hội và DN nêu phải trả thuế GTGT 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Trong khi số thuế GTGT thu rồi lại hoàn cho những mặt hàng như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê… để đưa vào sản xuất sản phẩm XK đang dẫn đến lãng phí thời gian, tiền bạc và đọng vốn của DN trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

Ảnh minh họa.

Các DN cũng lý giải, quy trình đang gây ra sự phân biệt đối xử không đáng có giữa nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và nông sản, thủy sản NK (mặt hàng nông sản, thủy sản NK không phải chịu thuế GTGT khi NK vào Việt Nam-PV). Bởi DN NK không phải vay ngân hàng để nộp thuế GTGT ở khâu NK, trong khi DN XK lại phải vay ngân hàng để nộp khoản thuế này khi mua nông sản, thủy sản sản xuất trong nước để sản xuất XK.

Ngoài ra, đối với DN sản xuất thức ăn chăn nuôi bị tăng chi phí do thuế GTGT 5% đầu vào không được khấu trừ. Nếu muốn đưa vào chi phí sẽ phải tăng giá bán, theo đó sẽ ảnh hưởng đến người chăn nuôi. Các DN cho rằng, với quy định như vậy là chưa công bằng và đang làm giảm khả năng cạnh tranh giữa thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước với sản phẩm thức ăn chăn nuôi NK.

Mặc dù, các DN khi XK được hoàn thuế GTGT đầu vào nhưng bị chậm do phải chờ bên bán (nông dân, hộ sản xuất bán hàng cho DN) kê khai, nộp thuế theo quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế GTGT. Điều đó thật sự gây khó khăn và rủi ro thực tiễn cho DN khi đề nghị hoàn thuế vì DN mua của người dân, hộ sản xuất không có công cụ pháp lý hay kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của họ tại thời điểm lập hồ sơ hoàn thuế.

Trường hợp xảy ra, nếu bên bán chưa nộp hồ sơ khai thuế hoặc còn nợ thuế GTGT, dẫn tới hóa đơn của DN mua sẽ không được chấp nhận hoàn thuế, dù DN mua hàng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai, lưu giữ chứng từ hợp lệ và thanh toán qua ngân hàng theo quy định. Cuối cùng việc bị từ chối hoàn thuế vì lý do này sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền, tiến độ sản xuất kinh doanh và gây thiệt hại cho DN vì những lỗi chủ quan do phía người bán nguyên liệu đầu vào.

Với những vướng mắc phát sinh từ quá trình thực hiện hoàn thuế, các DN cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Luật Thuế GTGT là cần thiết để thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh cho DN.

Tích cực giải quyết bất cập

Trước những vướng mắc phát sinh của cộng đồng DN, để hoàn thiện quy định về chính sách thuế GTGT đối với nông sản, thức ăn chăn nuôi; điều kiện hoàn thuế GTGT, Bộ Tài chính đã nhanh chóng tiếp thu và bắt tay vào để giải quyết những bấp cập nhằm tháo gỡ điểm nghẽn cho DN. Bộ Tài chính cho biết, việc giải quyết ngay những vấn đề cấp bách, vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn trong quá trình thực thi chính sách sẽ khuyến khích, tạo động lực phát triển cho DN từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Nông sản, thủy sản NK không phải chịu thuế GTGT. Ảnh: T.Bình

Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế GTGT đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5 Luật Thuế GTGT đang được xây dựng theo hướng DN, hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho DN, hợp tác xã khác thì không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT và được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Ngoài ra, bỏ nội dung: “Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất GTGT theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản” quy định tại khoản 5 Điều 9 Luật Thuế GTGT.

Bộ Tài chính cũng dự thảo bỏ nội dung về điều kiện: “Người bán đã kê khai, nộp thuế GTGT theo quy định đối với hóa đơn đã xuất cho cơ sở kinh doanh đề nghị hoàn thuế” đang được quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế GTGT.